İktidar partisinin mecliste mutlak çoğunluğu elde edememiş olması, meclisin feshi tartışmalarını beraberinde getirdi. Peki hukuken meclis feshedilebilir mi? Bu durumda ortaya hangi politik sonuçlar çıkar?
Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un kurucusu olduğu “La République en marche” partisinin de içinde yer aldığı başkanlık koalisyonu “Ensemble!”, parlamento seçimlerinde istediği sonucu alamadı. Koalisyon 245 milletvekiliyle hala mecliste en çok koltuğu işgal eden grup olsa da yasa geçirmek için gereken 289 kişilik mutlak meclis çoğunluğu kaybetti. Bu durumda grubun eksik olan 44 milletvekilini bulmak için bir ittifaka ihtiyacı var. “Ensemble!” koalisyonuna ideolojik olarak en yakın olan grup “Les Républicains” bir ittifak içinde yer almayacaklarını açıkladı. Bu durumda iktidar grubunun sol ittifak “NUPES” veya Marine Le Pen’in partisi “Rassemblement national (Ulusal birlik)” ile uzlaşmaktan başka bir şansı yok. İşte meclisteki bu çıkmaz, Fransa’da şu soruyu gündeme getirdi:
Emmanuel Macron meclisi feshedebilir mi?
Fransa Anayasası’nın 12. maddesine göre Cumhurbaşkanı meclisi fesih yetkisine sahip:
“Cumhurbaşkanı Meclis başkanlarına (Milli Meclis ve Senato) ve Başbakana danıştıktan sonra Meclisi feshedebilir. Genel seçimler fesihten sonra en az 20, en fazla 40 gün içinde yapılır.”
Macron’un anayasal olarak böyle bir yetkisi olsa da bunu kullanmak riskli olarak yorumlanıyor. Mutlak çoğunluğu ele geçirme umuduyla yeniden seçim kararı almak başkanlık koalisyonunun elindekini kaybetmesine de yol açabilir. 1997’de başkan Jacques Chirac da solun gücünü azaltıp çoğunluğu alma ümidiyle seçime gidecek, fakat seçimlerden sol daha da güçlü çıkacak olan Sosyalist Parti Başbakanlık koltuğunu kazanacaktır.
Bununla beraber, Meclisin feshi halk tarafından “ulusal iradenin reddi” olarak da yorumlanabilir. Kızgınlık, umutsuzluk, umursamazlık gibi farklı sebeplerle seçimlere oldukça düşük katılım gösteren Fransız halkında, yenilenen seçimlerde sandığa gidenlerin oranının daha da düşmesi muhtemeldir. Hatırlatmak gerekirse son seçimlerde kayıtlı seçmenlerin yüzde 53,77’si sandığa gitmemişti.
Öte yandan parlamentonun feshi için doğru zaman seçildiği takdirde Emmanuel Macron istediğini elde edebilir. Bunların hepsi göz önünde tutulursa hükümet tüm yolları denemeden bir seçim kararı almayacaktır. Bunun en iyi örneğini bazı bakanlıklara solu tatmin edecek isimlerin atanmasıyla görüyoruz. Başkanlık koalisyonu aynı zamanda diğer gruplardan bazı milletvekillerini anlaşma yoluyla kendi safına çekmeye çalışabilir. Meclisteki sol birliği “Nupes” ve “Rassamblement national (Ulusal birlik)”, hükümet tarafından gelecek yasaların geçişini sürekli olarak engellerse fesih tartışmaları daha da gün yüzüne çıkacaktır. Zira emeklilik reformu, ekoloji gibi önemli meselelerde “Nupes” ve hükümet arasında ciddi fikir ayrılıkları bulunuyor. Tüm bunlara rağmen, şu an için erken bir zaman diliminde tüm yollar tüketilmeden yeniden seçim kararı çok muhtemel durmuyor.
Beşinci Cumhuriyet Dönemi’nde Meclis beş kere feshedildi: 1962, 1968, 1981, 1988 ve 1997. İlk dördü Cumhurbaşkanı lehine sonuçlanırken yukarıda belirtildiği gibi sonuncusu Jacques Chirac için bir hezimet oldu.
Kaynaklar
- https://www.vie-publique.fr/fiches/19442-la-dissolution-de-lassemblee-nationale-une-arme-presidentielle
- https://actu.fr/politique/elections-legislatives/legislatives-2022-emmanuel-macron-peut-il-dissoudre-l-assemblee-nationale-des-demain_51891786.html
- https://www.bfmtv.com/politique/elections/legislatives/legislatives-apres-le-second-tour-emmanuel-macron-peut-il-dissoudre-l-assemblee-nationale_AN-202206200011.html
- https://www.cnews.fr/france/2022-06-20/emmanuel-macron-peut-il-dissoudre-lassemblee-nationale-1232629
- https://www.la-croix.com/elections/resultats-legislatives
- https://www.linternaute.com/actualite/politique/2619603-dissolution-de-l-assemblee-nationale-possible-de-nombreux-risques-pour-macron/
- Kapak fotoğrafı: AFP
Yazar: Berkay Şen
