Fransız Cumhuriyeti-101

14 Temmuz ulusal bayram gününde, Fransa tarihine ve sembollerine ilişkin bilgilerimizi gelin birlikte tazeleyelim.

Fransız Bayrağı

Mavi /Beyaz/ Kırmızı: Beyaz, kralın rengini temsil etmekteydi. Mavi ve Kırmızı ise Paris şehrinin renklerini temsil etmekteydi. 1789’daki Fransız Devrimi sırasında hayal edilen üç rengin ittifakı, kral ve halkın ittifakının sembolüydü. Bugün Fransa’nın sembolü olmaya devam etmektedir.

“Özgürlük, Eşitlik, Kardeşlik”

Bu üç kelime Fransız Cumhuriyeti’nin sloganıdır. Fransız halkını birleştiren, bir arada tutan değerleri temsil etmektedir. Bu kelimeler; her bir Fransız vatandaşının özgür ve eşit doğduğunu, ayrıca hayatı boyunca kardeşlik duygusu göstererek başkalarına yardım etmesi gerektiğini düşündürtür. Bu kelimelerin anlam olarak verdiği değerler fransız vatandaşlarını gururlandırır ve Fransa, tüm dünyada bu kelimeler ile temsil edlip anılmaktadırlar.

La Marseillaise

Fransa’nın ulusal marşıdır. 1792 yılında Fransa’nın Avusturya ve Prusya ile savaştığı dönemde, Claude Joseph Rouget de Lisle tarafından Chant de guerre pour l’armée du Rhin (Türkçede “Ren Ordusu İçin Savaş Türküsü” anlamına gelmektedir). Strasbourg’da bestelenen ‘La Marseillaise’, 1795 yılında Fransa’nın ulusal marşı olarak kabul edimiştir. Napolyon ve III. Napolyon tarafından devrimci fikirler içerdiği gerekçesiyle yasaklanan marş, 1879 yılından sonra tekrar ulusal marş ilan edilmiştir.

Marianne

Fransa’nın “Özgürlük, Eşitlik, Kardeşlik” sloganını temsil eden ulusal bir simge, alegoridir. Marianne aynı zamanda Fransız Devrimi’ni de temsil etmektedir. Marianne’ın heykelleri Fransa’daki belediye binalarında ve mahkemelerde bulunmaktadır. Peki kimdir bu Marianne? Marianne, Fransız Devrimi sırasında Özgürlük ve Cumhuriyeti temsil etmesi için seçilen yüzdür. Marianne’ın yüzü ayrıca Fransız euro madeni paralarında ve posta pullarında da yer almaktadır. Ayrıca kaldırılmadan önce Fransız frangında da Marianne’ın resmi bulunmaktaydı.

Bastille Günü / (La fête Nationale) Fransa Ulusal Bayramı

Her yılın 14 Temmuz günü kutlanmaktadır. Fransız Devrimi’ne zemin hazırlayan önemli gelişmelerden olan, 14 Temmuz 1789’da gerçekleşen Bastille Baskını’nı kutlamak adına gerçekleştirilen kutlamalar arasında askeri geçit törenleri ve havai fişek gösterileri yer almaktadır. Askeri birlikler, Cumhuriyet’in gücünü göstermek adına Paris’teki Champs-Elysées’de geçit töreni yaparlar. 14 Temmuz günü Fransa’da resmi tatil uygulanmaktadır.

İlk defa 1790 yılında kutlanan 14 Temmuz, 1880 yılında resmen bayram ilan edilmiştir.

(2009 yılındaki kutlamalar esnasında Paris’te toplam 317 araç ateşe verilmiş, 2016 yılında Nice şehrindeki kutlamalar esnasında gerçekleşen saldırıda ise 84 kişi ölmüştür.)

Fransa’nın Büyük Mührü, (Le Grand Sceau de France)

Fransız Cumhuriyeti’nin resmi mührüdür. Ayırt edici işaret ve otorite işareti olan mühürler, çeşitli sivil veya dini güçler ve kralın kendisi tarafından tutulurdu. Cumhuriyetin şu anki mührü ise, 1848’de basılan İkinci Cumhuriyet’in mührüdür. Mührün kullanımı ise anayasa değişiklikleri gibi ciddi durumlarda kullanılmaktadır. Mührü, Adalet Bakanı muhafaza eder.

Horoz (Le Coq)

Almanya için kartal, İngiltere için aslan ve İspanya için boğa… Fransa için neden bir horoz? Horoz ve Fransa arasındaki ilişki bir kelime oyunundan doğmuştur. Latince gallus kelimesi hem “Galya” hem de “horoz” anlamına gelmektedir. Bu nedenle Antik Çağ’a kadar dayanır ve siluet ilk olarak Antik Çağ’da Galya sikkelerinde görünmektedir. Orta Çağ’da bir tutulmanın ardından, 14. yüzyılda Fransız horozunun sembolü Almanya’da yeniden doğmuştur. Rönesans’tan itibaren,horuz figürü Fransa Kralı’nın temsillerine müdahale etmiştir ve popülaritesi Fransız Devrimi’nden itibaren artmıştır. Devlet Encümen Komisyonu I. Napolyon’a onu ulusal bir sembol olarak benimsemesini önerse de İmparator bu öneriyi şu sözlerle reddetmiştir: “Horozun gücü yoktur, Fransa gibi bir imparatorluğun görüntüsü olamaz.” Belli bir süreden sonra horoz, 30 Temmuz 1830’da, ulusal muhafızların ceket düğmelerinde görünmesi ve bayraklarını aşması gerektiğini belirten bir kararname ile siyasi prestijini yeniden kazanmıştır. İkinci Cumhuriyet, Seated Liberty tarafından tutulan dümen üzerine kazınmış mührü de bu horoz figürüne sahiptir.Horoz; III. Napolyon tarafından da küçümsendikten sonra, mührünü ve altın sikkelerini damgalayan ve onu Elysée Sarayı park kapısının tepesine uzanmış kanatları, gururlu arması ve savaşçı ergotuyla diken Üçüncü Cumhuriyet’in kanatları altında ihtişamlı dönemini yaşamıştır.Şu an ise .ağdaş siyasi alan Marianne’i tercih ediyorsa, horoz; özellikle spor karşılaşmaları sırasında, dünyanın gözünde Fransa’nın amblemi olmaya devam etmektedir.

Gasteniz’in logosu da Fransız horozundan ilham alınarak tasarlanmıştır.

Licteur Işını (Le faisceau de licteur)

Fransız Cumhuriyeti’ni temsil etmek için kullanılan resmi olmayan bir amblemdir. Başlangıçta, Roma Cumhuriyeti altındaki sulh yargıçlarının hizmetinde bir memur olan Licteur tarafından cezaları infaz etmek için giyilen sembolik bir nesneydi. “İmperium”u, zorlama ve cezalandırma gücünü simgeleyen iki ceza aracını bir araya getiriyor: kırbaçlama kirişleri ve ölüm cezası baltası. Uzun ve ince ağaç dallarından bir silindir şeklinde bir baltanın sapının etrafına bir faisceau şeklinde çaprazlanmış deri kayışlarla bağlanmıştır. Fransız Devrimi’nden itibaren, Roma Cumhuriyeti’ne atıfta bulunarak siyasi bir sembol olarak kullanılmıştır. 1848’den beri, Liberty’nin elinde bulunan Cumhuriyet’in mühründe yer almaktadır. Oturan Özgürlük sağ elinde, bir baltanın etrafına kayışlarla bağlanmış uzun, ince dallardan oluşan bir licteur ışınını tutar. 1870’den beri, milletvekillerinin ve senatörlerin amblemi olan “barometrelerde” yer almaktadır. 1913’te Dışişleri Bakanlığı tarafından bir amblem olarak korunmaktadır. 1953’ten beri, Fransız Cumhuriyeti’ni temsilen New York’taki Birleşmiş Milletler Toplantı Salonu’nda da bulunmaktadır.Başkan Valéry Giscard d’Estaing de cumhurbaşkanlığı bayrağına da yerleştirmiştir ve amblem haline getirmiştir. Fransa Cumhuriyeti’nin armasında da görünmektedir. 2015 yılından bu yana, cumhurbaşkanlığı’nın çevrimiçi iletişiminde stilize bir kirişi temsil eden bir logo kullanılmaktadır. Aslında, Fransız pasaportlarında ve çeşitli idari belgelerde de bulunan çok önemli bir gayri resmi bir semboldür.

Kaynak: Fransa Cumhurbaşkanlığı sitesi, www.elysee.fr