Krem şanti tüm dünyada hemen her yaştan insanın vazgeçilmezleri arasındadır. Kar gibi beyaz rengi ve yumuşacık kıvamıyla damaklarımızda lezzet şöleni yaratan bir üründür. Ancak, bu mütevazi tarifin ardında şefini intihara sürükleyen trajik bir olay yatar. İşte bu yazımızda krem şantinin ardındaki efsaneleri sizin için derledik.
Krem Şanti ve Ardındaki Teoriler
Teorilerden en eskisi Fransa Kralı II. Henri’nin eşi, Kraliçe Catherine de Medicis’ye dayanmaktadır. Rivayet edilir ki Kraliçe aslında bu tarifi İtalya’dan getirtmiştir. Şekersiz bu tarif XVI. yüzyılda “neige de lait (İT: neve di latte) olarak adlandırılmıştır. Ancak bu konudaki uzmanlar, bu tarifin yalnızca krem şantinin ilk atası olabileceğini söylemektedirler.
Bir diğer teori ise krem şantinin Paris’in 1686’dan beri hizmet veren ve en eski kafesi olan Procope’da ortaya çıkmasına dayanmaktadır. Bu mekan, on yedinci yüzyılda zaten dondurmalarıyla ünlenmiş hale gelecektir. Bunun yanında Francesco Procopio dei Coltelli özel tariflerinin arasına çırpılmış süt kremasını da eklemiştir. Böylece Diderot, Voltaire gibi döneminin ünlü yazarlarının uğrak yeri olmuştur. Hatta bu başarının Sicilyalı kafe sahibine Fransız vatandaşlığı kazandırdığı da rivayetler arasındadır.
Precope’a “Paris’te Bir Gece Yarısı Film İncelemesi” yazımızda yer vermiştik.
En az ilgi gören teoriler arasında ise, bu tarifi tesadüf eseri bir çobanın bulması vardır. Chantilly şatosu çevresinde yaşayan çobanın aklına süt ve şekeri çırparak karıştırma fikri gelmiştir. Bu denemenin sonucunda ise bugünki krem şanti elde edilmiştir.
En çok ilgimizi çeken teori on yedinci yüzyıla damgasını vuran François Vatel etrafında şekillenmektedir.
François Vatel Kimdir?
İsviçre asıllı olan Vatel, 1631 yılında Belçika’da dünyaya gelmiştir. Asil bir soydan gelmeyen Vatel, aslında ne aşçıdır ne de gastronomi dahisidir. Ancak adını tarihe kazıyan çok başarılı bir etkinlik organizatörüdür. Bu sebeple henüz yirmili yaşlarındayken Nicolas Fouquet’in sarayında çalışmaya başlar. Vatel, kuşkusuz o kadar yeteneklidir ki hazırladığı resepsiyonlara Orleans Dükü ve Mazarin gibi döneminin ünlü isimleri de katılır. Ancak tüm bu gösteriş ve mükemmellik Güneş Kral XIV. Louis’nin hoşuna gitmez. Zira kral, ekonomik ve siyasi gücünün bu ihtişam altında ezilmesinden tedirgin olur. Kısa süre sonra Nicolas Fouquet tutuklanır ve hapse atılır. Haliyle bu durumdan oldukça etkilenen Vatel, çareyi İngiltere’ye kaçmakta bulur.
Vatel Chantilly Şatosu’nda
Vatel, daha sonra Chantilly şatosunda çalışmaya başlar. 1661 yılında sarayda Kral Louis XIV. adına üç gün sürecek bir resepsiyon yapılacaktır. Vatel bu resepsiyon için büyük bir hazırlığa girişir. Daha önce hiç yapılmamış hummalı bir çalışma vardır. Ancak aksilikler Vatel’in yakasını bırakmaz. Eksik ve zamanında gelmeyen malzemeler Vatel’in planlarını bozmaktadır. Vatel, üçüncü gün ikram edeceği balık siparişi gelmeyince krala mahcup olmamak için kılıcıyla intihar eder. Vatel’e balıkların geldiğini söylemek için gelen yardımcısı onun cansız bedeniyle karşılacaktır.
Tam da bu trajik gün, bize en sevdiğimiz o lezzeti ortaya çıkarmıştır. Resepsiyon sırasında krema da eksiktir ve Vatel kremaya hacim vermek için sütü şekerle çırpar. Konuklar tarafından çok beğenilen bu yeni lezzet maalesef ardında trajik bir öykü barındırır. Böylece krem şanti adını ilk defa keşfedildiği Chantilly şatosundan alır.
İlgilisi İçin Ek Öneriler
François Vatel’i yaşamından esinlenerek hazırlanmış bir film de mevcuttur. Oyuncu kadrosuyla oldukça heyecan verici bu filmi izlemenizi tavsiye ederiz. Ayrıca Fransa’ya yolu düşenler için yapılacaklar listesine Chantilly şatosu ziyareti de mutlaka eklenmelidir. Bu şato, bütün ihtişamının ve hikayesinin ardında çok daha fazlasını saklıyor. Chantilly şatosu Paris’ten yalnızca yirmi dakika uzaklıktadır. Mimarisi ve geniş koleksiyonun yanı sıra binicilik gösterisi deneyimi yaşayabilirsiniz.
Kaynakça
- https://chateaudechantilly.fr/en/
- https://www.laminutegourmandeparis.com/post/qui-inventé-crème-chantilly
- https://france3-regions.francetvinfo.fr/hauts-de-france/oise/chantilly/l-histoire-du-dimanche-le-suicide-de-francois-vatel-a-chantilly-un-burn-out-a-l-epoque-de-louis-xiv-2050528.html
- https://www.hautsdefrance.fr/histoire-francois-vatel-cuisinier-politique/
