Her ne kadar ülke bekası anayasa izinde koruma altında olsa da, cumhurbaşkanının rolü de önemli bir yer tutmaktadır. Kuşkusuz, Fransa’yı yöneten cumhurbaşkanları da farklı tarzları ve politik özellikleriyle ön plana çıkmaktadırlar. Gelin birlikte geçmişten günümüze Fransa’yı yöneten cumhurbaşkanlarına bakalım!
Cumhurbaşkanı Anayasaya saygı duyulmasını gözetir. Hakemlik yetkisine dayanarak kamu güçlerinin düzenli çalışmasını sağladığı gibi devletin devamlılığını temin eder.
Ulusal bağımsızlığın, ülkenin bütünlüğünün ve antlaşmalara saygının garantörüdür.
Günümüzde Fransa’nın içinde olduğu Beşinci Cumhuriyet, büyük bir politik krizin ardından doğmuştur. Bir yanda Cezayir Savaşı diğer yanda 13 Mayıs olayları daha güçlü bir anayasayı gerekli kılmıştır. Bu sebeple, Michel Debré ve General Charles de Gaulle tarafından yeni bir anayasa kaleme alınmıştır. Yapılan referandum sonucunda yeni anayasa ezici bir çoğunlukla halkın olumlu desteğini görmüştür. Artık, Dördüncü Cumhuriyet ve 1946 Anayasası geride kalmıştır. 4 Ekim 1958 günü ise resmi olarak yeni anayasa yürürlüğe girmiştir. 1958 Anayasasının dikkat çekici özelliği ise cumhurbaşkanına özel ayrıcalıklar tanımasıdır. Böylece, krizlerle doğrudan başa çıkacak güçlü ve sarsılmaz bir düzen oluşturmak esas amaçtır. O halde Beşinci Cumhuriyet’in cumhurbaşkanları kronolojik sıra ile yazımızın davamında sizlerle!
Charles de Gaulle (1958-1969)
22 Kasım 1890’da Lille’de dünyaya gelmiştir. Burjuva, dini ve milli değerlere önem veren bir ailede büyümüştür. Saint-Cyr Askeri Okulu‘nda eğitim almıştır. Bunun yanında tarihe ve yazmaya tutkulu bir yapısı vardır. Etkisi altında kaldığı yazarlar arasında Péguy, Barrès ve Bergson yer alır. Henüz on dört yaşındayken Campagne d’Allemagne başlıklı bir kitap yazmıştır.
Beşinci Cumhuriyet’in ilk cumhurbaşkanı Charles de Gaulle asker kökenlidir. Bu sebeple, Fransa’nın savunma konusunda bağımsız olmasına önem verir. Nükleer otonomi ülke bağımsızlığı açısından önemli bir yer tutar. Sahra çölündeki Reggane tesisinde, bir dizi nükleer denemeler bu dönemde yapılmıştır. Ayrıca bazı krizlerden dolayı Gaulle, Fransa askeri güçlerini NATO’nun entegre askeri sisteminden çıkmıştır. Gaulle’ün politik hedeflerinde güçlü savunma, bağımsızlık ve Fransa’nın zengin kültürünü yüceltmek yatmaktadır.
Georges Pompidou (1969-1974)
5 Temmuz 1911’de öğretmen bir ailenin çocuğu olarak Montboudif’de dünyaya gelir. Lise zamanlarında Paris’in canlı kültür hayatını keşfeder. Daha sonra, Avrupa’nın önde gelen üniversitelerinden olan l’École libre des sciences politiques‘den mezun olur. İlk yıllarında öğretmenlik yapar. Ancak üniversite yıllarından arkadaşı René Brouillet aracılığıyla politika dünyasına girer. Cumhurbaşkanlığı döneminde, önceliği ekonomik gelişmeye ve ülkenin modernizasyonuna verir. Sanayi, tarım, teknoloji ve altyapı başlıkları altında birçok iyileştirme yapar. Ayrıca belediyelere daha fazla destek vererek küçük vilayetlerin de gelişmesine katkı sağlar. Diğer yandan kültür sanat tutukunu olan Pompidou, bugün Paris’in en ikonik çağdaş sanat merkezi Centre Pompidou‘nun kurulmasına öncülük eder.
Valéry Giscard d’Estaing (1974-1981)
2 Şubat 1926’da Koblenz Almanya’da doğmuştur. École Nationale d’Administration ve École Polytechnique mezunudur. İlk yıllarında Maliye Bakanlığı bünyesinde görev almıştır. Maupassant ve Flaubert hayranıdır. Edebiyat tutkunu olan d’Estaing 2003 yılında Fransız Akademi’sine seçilmiştir.
François Mitterrand (1981-1995)
26 Ekim 1916’da Jarnac’da dünyaya gelmiştir. Çocukluğundan itibaren tarih edebiyat ve sanatla ilgili olarak büyümüştür. École libre des sciences politiques‘den mezun olmuştur. Sosyal ve kültürel alanda birçok yenilik yapmıştır. Öncelikle ölüm cezasını kaldırmıştır. Çalışma saatlerini ve ücretli izinleri tekrar düzenlemiştir. Emeklilik yaşını altmış olarak belirlemiştir. Ayrıca Louvre Piramidi, Arche de la Défense gibi sembolik yapıların ardında da Mitterand vardır.
Jacques Chirac (1995-2007)
29 Kasım 1932’de Paris’te doğmuştur. Eğitim hayatı iki farklı okulda École Nationale d’Administration ve École Polytechnique‘te geçmiştir. Cumhurbaşkanlığı döneminde yaptığı sosyal güvenlik reformlarıyla gündemde kalmıştır. Ayrıca günümüzde Le quai Branly – Jacques Chirac adında cumhurbaşkanına adanmış bir müze bulunmaktadır.
Nicolas Sarkozy (2007-2012)
28 Ocak 1955 Paris’te doğmuştur. Paris X Nanterre Üniversitesi hukuk mezunudur. Cumhurbaşkanlığı dönemi 2008 yılına damga vuran ekonomik krize denk gelmiştir. Bu sebeple politikalarının çoğunu ekonomik kurtarma planları oluşturmuştur. Emeklilik yaşını altmış ikiye yükselmiştir.
François Hollande (2012-2017)
12 Ağustos 1954 Rouen’de doktor bir ailenin oğlu olarak doğmuştur. Birçok devlet adamı gibi École Nationale d’Administration‘da okumuştur. Uzmanlık alanı hukuktur. Cumhurbaşkanlığı dönemi boyunca birçok önemli karara imza atmıştır. Bunlardan en dikkat çekeni herkes için evlilik yasası olmuştur. Böylece eşcinsel evlilikler yasal bir statü kazanmıştır. Ayrıca iklim krizi ile mücadelede kilit rol oynayan 2015 Paris Antlaşması, Hollande döneminde imzalanmıştır.
Emmanuel Macron (2017-Günümüz)
21 Aralık 1977’de Amiens’de doktor bir ailenin oğlu olarak dünyaya gelmiştir. Macron parlak bir öğrencilik ve kariyer hayatına sahiptir. Sciences Po‘da başlayan eğitim hayatı École nationale d’administration‘da devam etmiştir. 2017 seçimlerinde 66.10 oy ile cumhurbaşkanlığına gelmiştir. Fransa’yı yöneten cumhurbaşkanları arasında hem en çok oyu alması hem de ikinci kez seçilmesiyle ön plana çıkmaktadır. Başarılı kariyerinin yanı sıra, büyük krizlerle de mücadele vermektedir. Bunlardan en dikkat çekenleri arasında Sarı Yelekliler Hareketi ve devam etmekte olan Emeklilik Reformu Gösterileri yer almaktadır.
Emeklilik reformu gösterilerinin üniversitelere etkisini anlattığımız yazımıza göz atmayı unutmayın!
Kaynakça
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/215621
https://www.georges-pompidou.org/georges-pompidou-biographie
