Avrupa Birliği (AB) ve NATO üyesi on ülkenin liderleri, ABD Başkanı Donald Trump’a Ukrayna müzakereleri konusunda ortak bir yanıt vermek için Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un daveti üzerine bugün Paris’te acil bir toplantı gerçekleştirdi.
NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, toplantı sonrası basın konferansı düzenledi. Rutte, Avrupa’nın Ukrayna’ya güvenlik garantisi sağlama konusunda harekete geçmeye hazır olduğunu belirtti. “Avrupa kendini güçlendirmeye ve Ukrayna’ya güvenlik garantisi verme konusunda istekli” diyen Rutte, bu mesajın zirveden çıkan en önemli sonuç olduğunu vurguladı.
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ve Avrupa Konseyi Başkanı António Costa da toplantı sonrası açıklamada bulundular. AB liderleri Avrupa’nın Ukrayna’ya askeri destek sağlamaya kararlı olduğunu belirttiler. “Ukrayna, bağımsızlığını ve toprak bütünlüğünü gözeten bir barışı hak ediyor,” ifadelerini kullandılar.
Macron ve Trump Avrupa Zirvesi Öncesinde Görüştü
Trump’ın Avrupa’yı Ukrayna Savaşı barış müzakerelerinde muhatap kabul etmemesi AB’yi ayağa kaldırdı. Bu nedenle, Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, zirve öncesinde ABD Başkanı Donald Trump ile telefonda görüştü.
Paris’teki zirveye birden çok Avrupalı lider katılım gösterdi. Cumhurbaşkanlığı kaynakları görüşmelerin bu zirveyle sınırlı kalmayacağını belirtti. Elysée Sarayı, zirvelerin işleyişi konusunda kapıyı aralık bıraktı. Avrupa’nın güvenliğine katkı sağlamak isteyen tüm ortaklarla görüşmelerin sürdürüleceğini açıkladı.
Avrupa Liderleri Ukrayna’ya Asker Yollama Konusunda Hemfikir Değil
Zirvede Ukrayna’ya asker gönderme konusu da gündeme geldi. Almanya ve İspanya, bunun için henüz erken olduğu düşüncesinde. Ancak Birleşik Krallık barış gücü olarak asker göndermeye hazır olduğunu açıkladı.
İspanya Dışişleri Bakanı José Manuel Albares, “Şu anda Ukrayna’ya asker göndermeyi konuşmak için erken. Öncelikle barışın sağlanması gerekiyor.” dedi. Birleşik Krallık Başbakanı Keir Starmer ise asker göndermenin Ukrayna’nın güvenliğine katkı sağlayacağını belirtti. Starmer’a göre Avrupa’nın NATO içinde daha aktif bir rol alması gerekiyor.
Almanya ise Ukrayna’ya asker gönderme tartışmalarını “erken” buldu. Alman kaynakları barışın sağlanmasını beklemek gerektiğini ifade etti.
Trump, Avrupa’yı Sürecin Dışında Bırakıyor
Zirve, Avrupa ile ABD arasındaki ilişkilerin gergin olduğu bir dönemde gerçekleşti. ABD Başkanı Trump’ın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile doğrudan görüşme planı ve Avrupa’yı müzakerelerden dışlaması, Avrupalı liderleri endişelendirdi.
Trump, Vladimir Putin ile Suudi Arabistan’da bir araya geldi. Görüşmede Ukrayna’daki savaşla ilgili müzakerelere başlayacağını duyurdu. Bu görüşmede ABD Başkanı Avrupa’nın adını dahi anmadı. Trump ve Putin’e göre Avrupa savaşı büyütme peşinde. Savaşın üçüncü yılına girerken bu gelişmelerin yaşanması Avrupa’yı endişelendiriyor.
Münih Güvenlik Konferansı’nda ABD, Avrupa kamuoyunu derinden sarstı. ABD Başkan Yardımcısı J.D. Vance’in Avrupa Birliği’ne yönelik sert eleştirileri dikkat çekti. Öte yandan, Trump’ın Ukrayna Özel Temsilcisi Keith Kellogg, Avrupa’nın süreçteki rolu ile ilgili olumsuz konuştu. Avrupalıların müzakerelere dahil olup olmayacağı sorusuna, “Bunun gerçekleşeceğini sanmıyorum.” yanıtını verdi.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ise müttefiklerine hitap etti. Ukrayna lideri, Avrupa savunma mekanizmasının güçlendirilmesi gerektiğini vurguladı. Zelenskiy, bu mekanizmanın Ukrayna’yı barış görüşmelerinde daha güçlü kılacağını belirtti.
Budapeşte Paris’teki Avrupa Zirvesini Eleştirdi
Macaristan hükümeti, Paris’teki toplantıya tepki gösterdi. Başbakan Viktor Orbán, Elysée zirvesinin davetli listesinde yer almadı. Orbán’ın Putin ve Trump ile ilişkisi AB liderleri tarafından sürekli eleştiriliyor.
Macaristan Dışişleri Bakanı Péter Szijjártó, “Paris’te, savaş yanlısı ve Trump karşıtı Avrupalı liderler, Ukrayna’da barışı engellemek için bir araya geldi.” açıklamasında bulundu. Budapeşte, Trump’ın Rusya ile doğrudan müzakere planlarını desteklediğini belirtti. Bu süreçte de Avrupa’nın dışarıda kalmasını doğru bulduğunu vurguladı.
Orbán, uzun süredir Ukrayna’da ateşkes ilan edilmesini ve barış görüşmelerinin başlatılması gerektiğini savunuyor. Macaristan Başbakanı Orbán, Kiev’e askeri yardım göndermeyi reddediyor. Trump’ın yeniden ABD Başkanı olmasıyla birlikte Orbán’ın eli bu konuda güçlenmiş bulunuyor.
*Bu yazı Euronews tarafından yayınlanan makaleden Türkçeye çevirilerek okuyucuya sunulmuştur.
