İşte karşınızda, Paris Olimpiyat Oyunları maskotları: Frigler! Olimpiyat maskotu olarak oldukça ilginç bir seçim olduğuna inandığımız Frig şapkası, Fransız kültür mirasının simgelerinden biridir. Bu sebeple, Fransa’nın ruhunu ve değerlerini temsil ettiği vurgulanıyor. Peki, neden Frig şapkası bu kadar önemlidir ve neden 2024 Olimpiyat Oyunları için maskot olarak seçildi? Gelin yazının devamında beraber bakalım!
Olimpiyat Oyunları, dünya genelinden sporcuların bir araya gelerek çeşitli spor branşlarında yarıştığı büyük bir etkinliktir. Katılan ülkelerin sporcuları altın, gümüş ve bronz madalyalar kazanmak için yarışırlar. Ek olarak olimpiyatlar, kültür, barış ve dostluk atmosferini de güçlendirmeyi amaçlar. Paris, daha önce 1900 ve 1924 yıllarında bu büyük organizasyona ev sahipliği yaptı. 2024 yılında ise şehir üçüncü kez Yaz Olimpiyatları’na ev sahipliği yapıyor olacak. Bu sebeple yoğun bir hazırlığın içindeler. Tanıtımların gözdesi ise elbette maskotlar.
Frig Şapkasının Tarihi
Frig şapkası, tarih boyunca birçok farklı yerde karşımıza çıkar. Ancak ona bir köken bulmak istersek yöneleceğimiz ilk yer Anadolu olacaktır. Zira, Frigler M.Ö. 9. ve M.Ö. 7. yüzyıllarda, bugünkü Eskişehir, Afyon, Kütahya, Ankara illerini kapsayan alanda yaşayan bir uygarlıktır. Başkentleri ise, bugün ziyaret edebileceğiniz Gordion‘dur. Batı kökenli bu toplum, çok tanrılı bir inanışa sahiptir. Yukarıdaki büst fotoğrafı ise Frig Tanrısı Attis‘e aittir. Dikkatli bakarsak başında bir Frig şapkası taşıdığını görürüz. İşte Attis’in hikayesi, onunla ölümsüzleşecek Frig şapkasının ilk kaynağını oluşturur.
Mitolojide farklı hikayelere yer verilse de en yaygın olanına bakalım. İlk olarak Attis, terkedilmiş yetim bir bebek olarak karşımıza çıkar. Büyüdüğünde ise yakışıklı bir adama dönüşür. Daha sonra, Anadolu bereket tanrıçası Kibele onu fark eder ve ona aşık olur. Ancak Kibele oldukça kıskançtır. Onun başka kadınlarla görüşmesini yasaklar. Fakat Attis, bir nehir perisi olan Sangaria‘ya aşık olur. Bu duruma öfkelenen Kibele, Attis’i hadım eder. Maalesef bu cezanın ardından Attis ölür. Kibele, sevgilisinin ölümü ardından acılar içinde yas tutar. Bir diğer Frig Tanrısı Sabazios, Kibele’ye üzülür. Bu sebeple, Attis’i yeniden diriltir ve onu ölümsüz kılar. Böylece Kibele, her ilkbaharda Attis’e kavuşur. Bu da, doğanın yeniden doğuşunu simgeler. Dahası, insanların kurtuluşunu ve yeniden doğuşunu da temsil etmeye başlar. Böylece Attis’in şapkası, özgürlük sembolü haline gelir.
Frig şapkasının farklı tarihsel olaylarda ve milletlerde önemli bir simge olarak kullanılmasında bu mitolojik hikayenin katkısı vardır.
Fransa Tarihinde Frig Şapkası
Frig şapkası, Fransız Cumhuriyeti’nin ve hatta genel olarak Fransız halkının sembollerinden biridir. Özellikle Fransız Devrimi sırasında oldukça popüler hale gelmiştir. Devrimin başlıca sloganı olan “Özgürlük, Eşitlik, Kardeşlik” ile özdeşleşir. Böylece Fransız değerlerine bağlılığın bir sembolü oluverir. 1791’den itibaren sans-culottes adını alan göstericiler bu şapkayı takarlar. Hatta, Jakobenler de ilerleyen dönemde Frig şapkasını takma eğilimi gösterir. Üstelik devrim zamanında Kral 16. Louis, özgürlüğün ve devrimcilerin sembolü olan bu şapkayı takmaya zorlanır. Yukarıdaki illüstrasyon ise başında Frig şapkasıyla 16. Louis’nin bir temsilidir.
Fransa denildiğinde akla gelen ilk figürlerden birisi Marianne’dır. Pek çok yerde karşımıza çıkan bu ikonik kadının da başında bir Frig şapkası taşıdığını daha önce fark etmiş miydiniz? İlk başlarda Marianne figürü devrim ilkelerine sadakati gösteriyordu. Özellikle kamu binalarında kullanıma başlanması 1792’li yıllara dayanmaktadır. Ancak ilerleyen yıllarda, kadın ve erkeklerin özgürleşmesini de temsil etmeye başlar. İlerlemenin, özgürleşmenin ve despotizm karşıtlığının simgesi olur.
Friglerin Olimpiyatlara Mesajı Nedir?
Aslında maskotların da tarihteki anlamlarına oldukça benzer bir mesajı var. Fransız değerlerine bağlılığı ilan ediyor. Bu değerler ise kökenini modern Fransa’nın kuruluşundan alıyor. Kısacası Frigya şapkası, laik bir düzen, özgürleşme, akıl ve vicdan hürriyeti gibi Fransız değerlerini temsil ediyor. Olimpiyatlara da bu ruhu taşımayı hedefliyor. 2024 Paris Olimpiyat ve Paralimpik Oyunlarını dört gözle bekliyoruz. Ayrıca, Friglerden biri Paralimpik oyunlara katılacak sporcuları temsil ediyor. Eşitlikçi yaklaşımla hazırlanmış maskotları görmekten de mutluluk duyduk.
Siz 2024 Olimpiyat Oyunları için bu maskot seçimini nasıl buldunuz?
Fransız Cumhuriyeti’ne ait diğer semboller ve ulusal değerler hakkında bilgi edinmek isterseniz Fransız Cumhuriyeti – 101 yazımıza göz atmayı unutmayın!
Kaynakça:
https://www.gouvernement.fr/actualite/la-petite-histoire-du-bonnet-phrygien
