Hukuk Kültür Sanat

Fransa’da Adalet Bakanı’nın Geleneksel Rolü: “Mühür Bekçiliği”

Cumhuriyet öncesi dönemde monark tarafından icra edilen evrak mühürleme geleneği, bugün yürütme kuvvetine miras kalmıştır ve Fransa Adalet Bakanı halen sembolik olarak “Garde des Sceaux (Mühürler Bekçisi)” şeklinde adlandırılmaktadır. Peki bu mührün anlamı ne?

Fransa’da yaklaşık 800 yıllık bir geleneğin ürünü olan bu mührün geçmişi, 12. yüzyıla yani Kral Philippe August zamanına dayanıyor. O dönemde kraliyet arşivlerini onaylamak ve yargı kararlarının hükümdar adına verildiğini belirtmek için kullanılan bu mühür, hükümdarın kudretini ortaya koymak adına kullanılan en belirgin semboldü.

Fransız İhtilali’ne kadar bu fonksiyonu kesintisiz olarak icra eden mühür, ihtilalden sonra ise egemenliğin kraldan halka geçmesi ile bu yetkisini kaybetti. Ancak halk arasında bu sembolik ve mühim yetkinin bir şekilde muhafaza edilmesi gerektiği düşüncesi hakimdi. 1790 yılında “Şansölye” adı verilen ve mührü monark adına kullanma yetkisini elinde bulunduran kişiye ait makam kaldırılacak, 1791 yılı itibariyle ise Adalet Bakanı devlet mührünü taşıma görevini üstlenecektir. Artık yargı kararları monark adına değil de mutlak egemen olan Fransız halkı adına (au nom du peuple français) verilecek ve bunu tasdik etme görevi de Adalet Bakanlığını icra eden kimseye teslim edilecekti. Dolayısıyla Adalet Bakanı “Garde des sceaux (Mühürler Bekçisi)” olarak anılmaya başlayacaktır.

Mührün ortasında beliren ve özgürlüğü sembolize eden bir kadın figürü eski Roma döneminden önemli izler taşımakta. Başında kovan görünümlü dikenli bir tac taşıyan kadın suretindeki “Özgürlük” figürü, elinde ise adaleti temsil eden bir kiriş tutmakta. Mührün çevresinde “Demokratik, tek ve bölünmez Fransız Cumhuriyeti” yazısına rastlıyoruz. Mühürde yine Cumhuriyetin sembollerinden olan “horoz” figürü ile palet ve buğday başağı gibi “sanat” ve “tarım”a göndermeler yapan semboller de yer almakta.

Mührün diğer yüzünde ise günümüzde halen Cumhuriyetin dövizleri olarak kullanılan “Özgürlük-Eşitlik-Kardeşlik” kavramlarına rastlıyoruz. 1848 yılında yayımlanan bir kararname ile bütün mahkeme kararları ve noter onaylarında bu mührün yer alması resmi bir şekil şartı olarak belirlenmiştir.

Günümüzde ise kullanımı daha seyrek bir hal almakla birlikte Anayasal metinlerin ve hukuk sisteminde önemli değişiklikler öngören kanuni metinlerin mühürlenmesine devam edilmektedir. Son olarak mührün kullanıldığı bilinen en önemli hukuki metinler 1958 tarihli -güncel- Fransız Anayasası ve 1981 yılında idam cezasını kaldıran Anayasa değişikliği yasasıdır.

Mühür, şu an halen Adalet Bakanı Eric Dupond-Moretti’nin Place Vendôme’daki bakanlık makamında muhafaza edilmektedir.

Yazar Hakkında

Nasip Dağlı

İstanbul’da hukuk eğitimini tamamladıktan sonra Ankara Barosu’na kaydolarak avukatlığa adım attı. Akabinde master eğitimi için Paris’in yolunu tuttu. Önce Sorbonne ardından Assas Üniversitesi’nden master diplomaları alarak Fransa’da meslek hayatına başladı. 2020’deki karantina günlerinde ise Fransız Gastesi projesini hayata geçirdi.

Yorum yap

Paylaş
Bağlantıyı kopyala