Bugünkü konumuz Fransa’da öğrenci olarak çalışmak! Fransa’da öğrencilerin çalışarak eğitimlerini devam ettirmeleri yaygın görülen bir durumdur. Birçok şirket belirli pozisyonları öğrencilere tahsis eder ve öğrencilerin çalışmaları sağlanır. Öğrenci olarak çalışmak aynı zamanda öğrenci vizesi veya oturum kartı olan herkesin hakkıdır. Gelin, bu konuyu birlikte inceleyelim.
Fransa’da Öğrenci Olarak Çalışmak ve Yasal Şartlar
Eğer Avrupa Birliği vatandaşıysanız çalışabilmek için herhangi bir izne ihtiyaç duymaksızın çalışabilirsiniz. Ancak AB üyesi olmayan bir ülke vatandaşıysanız öğrenci oturum kartı sahibi olmanız gerekmektedir. Oturum kartı hakkındaki yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.
Burada bir ara parantez açalım. VLS-TS öğrenci vizesi de oturum kartı statüsündedir. Dolayısıyla bu onay işlemi ardından çalışma hakkınız vizeniz üzerine tanımlanmaktadır.
Fransa’da öğrenci olarak çalışmak deyince akla ilk olarak Campus France tarafından belirtilen şartlar gelmeli. Fransız yasalarına göre yabancı öğrenciler bir yıl içerisinde 964 saat çalışma hakkına sahiptir. Bu süre normal çalışma süresinin %60’ına tekabül eder. Dolayısıyla bir öğrenci bir yıl içerisinde haftalık ortalama 20 saat çalışma hakkına sahiptir. Bu durumu örneklerle açıklayalım. Öğrenci olarak bir yıl içerisinde yarı zamanlı bir işe girerek haftada 20 saat çalışabilirsiniz. Öte yandan , tam zamanlı bir işe girerek yıllık 964 saati aşmayacak şekilde yine çalışabilmeniz mümkün. (Tam zamanlı iş haftalık 35 saat olarak hesaplanmaktadır.) Kısaca yıllık 964 saati aşmadığınız her formülde Fransa’da öğrenci olarak çalışmak imkansız değil.
Okuduğunuz kurumda çalışmayı düşünüyorsanız burada durum biraz daha değişiklik gösteriyor. Kanunlara göre okuduğunuz eğitim kurumunda çalışırken 1 Eylül ve 30 Haziran arasında 670 saat çalışabilirsiniz. Ancak 1 Temmuz ve 31 Ağustos arasında ise 300 saatten fazla çalışabilmeniz mümkün değildir. Bu kısıtlamanın gerekçesi ise tahmin edileceği üzere eğitime ayrılması gereken süreyi koruyabilmektir.
Peki bu öğrenci işlerine nasıl başvurabiliriz?
Öğrenci işlerini yılın her döneminde bulabilmeniz mümkündür. Ancak yazın ve Eylül ayında daha çok iş talebi vardır. Bu iki dönemde de öğrenci işlerine yoğun talep vardır. Bu nedenle işlere başvurmadan en az iki veya üç ay önce iş aramaya başlamak yararlı olacaktır.
Öğrenci işleri için iki temel belge talep edilmektedir. Birincisi CV’niz, ikincisi ise motivasyon mektubunuzdur. CV hazırlarken eğitim durumunuzu, tecrübelerinizi ve bildiğiniz yabancı dilleri ekleyeceğiniz basit bir format yeterlidir. Aynı zamanda çoğu kurum ayrımcılığı önlemek adına resimsiz CV talep etmektedir. Motivasyon mektubunda ise neden bu işe başvurduğunuzu ve bu iş için hangi motivasyonlarınız olduğunu belirtmelisiniz.
Bugünlerde çoğu iş ilanına internet üzerinden başvurabilmeniz mümkün. Ancak hala dükkanların camlarında iş ilanları ile karşılaşabilirsiniz. CV ve motivasyon mektubunuzu bizzat işyerine kendiniz de sunabilirsiniz. Öte yandan, bazı büyük kurumlar “job dating” adı verilen stantlar kurarak anlık mülakat yapmaktadırlar. Böyle aktiviteleri takip ederek işe alınma şansınızı daha da yükseltebilirsiniz.
İş başvurunuzun sonrasında pozitif bir cevap almanız halinde işveren tarafından mülakata çağrılabilirsiniz. Burada size bu işi neden istediğinizi, hangi günler ve saatler çalışabileceğinizi sorabilirler. Hatta gelecekte kendinize nasıl bir kariyer planladığınızı bile merak edebilirler. Mülakat süresince net bir şekilde sorulara cevap vermeniz, kendinizden emin olmanız büyük bir artı olacaktır.
Mülakat sonucunda eğer işe kabul edilirseniz işvereniniz sizden bazı evraklar talep edecektir. Pasaportunuz, Carte Vitale veya sigorta belgeniz, öğrenci belgeniz, oturum izniniz, banka hesap bilgileriniz vs. gibi belgeleri önden yollayıp ardından kontratınızı imzalayarak işe başlarsınız. Her maaşınız sonrasında “fiche de paie” adı verilen maaş bordronuzu işyeriniz size ulaştırır. Bu belgeleri saklamayı unutmayın. Her yıl düzenli gelir beyanı yaparken bu evraklara ihtiyacınız olacak.
Peki Fransa’da öğrenci olarak çalışmak nasıl bir gelir sağlıyor? Genel olarak çoğu öğrenci işi asgari ücret, Fransızca SMIC, ile ücretlendiriliyor. Fransa’da bugün itibariyle saatlik brüt asgari ücret 11,07 € olarak hesaplanmıştır. Dolayısıyla haftalık 10 saat çalışırsanız aylık tahmini olarak 442,8 € brüt bir maaş elde edebilirsiniz.
Ne tür bir kontrat ile işe başlayabilirsiniz?
Öğrenci işlerinin temelinde iki tür kontrat vardır. Birincisi CDD (contrat à durée déterminée) adı verilen, başlangıç ve bitiş tarihi belli olan kontratlardır. Bu kontratlar genellikle yaz tatillerinde veya üniversitelerde kısa süreli işlerde tercih edilen kontratlardır. İkincisi ise CDI (contrat à durée indéterminée) adı verilen süresiz çalışma kontratlarıdır. Bu kontratların özelliği bitiş tarihinin belirli olmamasıdır. Siz istemedikçe veya kanunlarda belirtilen kusurları işlemediğiniz sürece bu kontratın sonlandırılması mümkün değildir. Bu kontratlarda genellikle iki aylık deneme süresi ile karşılaşacaksınız. İki ay boyunca işvereninizin talebiyle veya kendi isteğinizle belirli bir sebep göstermeksizin işten ayrılabilirsiniz.
Öğrenci işlerine hangi platformlardan başvurabilirsiniz?
- Üniversitelerin öğrenci iş ilanı sayfaları
Fransız üniversiteleri özellikle eylül ve ekim aylarında birçok öğrenciyi işe alır. Bu görevler arasında yeni öğrencilerin kaydını yapma, kültür-sanat etkinliklerini gerçekleştirme, stant kurma, resepsiyonlarda garsonluk yapmak gibi işler yer alır. Bu nedenle üniversitelerin veya CROUS’un internet sitesinden çeşitli işlere başvurabilirsiniz. Üniversiteler öğrencileri işe alırken eşitlik ilkesini göz önünde bulundururlar. Dolayısıyla yabancı öğrencilerin işe girmesinin üniversitelerde daha kolay olduğu düşünülmektedir. Dezavantajı ise bu kurumların maaş ödemelerinin bir iki ay sonra yapabildiği durumların maalesef mevcut olmasıdır.
Jobaviz, CROUS’un yürüttüğü bir öğrenci işi bulma platformudur. Bu platforma girebilmek için öğrenci olmak zorundasınız ve CROUS platformu üzerinden giriş yapmanız gereklidir. Burada çeşitli işverenlerin öğrenciler için sunduğu çeşitli iş ilanlarını bulabilirsiniz. Gerek tam zamanlı gerek yarı zamanlı birçok işi bu site üzerinden araştırabilirsiniz. İşverenlere direkt mesaj atabileceğiniz bu sistem sayesinde kolayca iş bulabilirsiniz.
Indeed, Türkiye’den de aşina olduğumuz bir iş bulma platformudur. Bu sitede öğrenci işlerinin yanı sıra birden çok farklı işe başvuru yapabilirsiniz.
Fransa Hükümeti tarafından hayata geçirilen bu platformda öğrenci iş ilanları bulabilirsiniz. İş ilanlarının da ötesinde, çeşitli staj ilanları, eğitim ilanları, konaklama fikirleri gibi birden fazla bilgiye bu adresten ulaşabilirsiniz.
- İşyeri camlarındaki ilanlar veya job dating
Fransa’da hala çoğu işyerinin camında iş ilanı görebileceğinizi söylemiştik. Bu işletmelerle gerek ilanlarda belirtilen iletişim adreslerinden gerekse bizzat görüşerek iletişim kurabilirsiniz. Diğer yandan bazı işletmelerin düzenlediği job dating gibi organizasyonlarına CV’nizi yanınıza alarak gidebilirsiniz. Burada işverenlerle bizzat konuşarak iletişim kurabilirsiniz.
Yukarıda da belirtildiği gibi öğrenci işlerine yoğun talep olduğunu yeniden vurgulayalım. Özellikle üniversitelerin iş ilanları nisan-mayıs ayları gibi ilan ediliyor. Ancak başvurular çok hızlı bir şekilde kapanabiliyor. Eğer çalışmayı düşünüyorsanız yola erkenden çıkmanızda yarar var.
Bu süreçte her zaman olduğu gibi sabırlı olmanızı diliyoruz. Maalesef çoğu başvuruda reddedildiğinize dair bir cevap dahi gelmeyebiliyor. Bu durum sizler için moral bozucu bir durum kesinlikle olmamalı. O yüzden motivasyonunuzu kaybetmeden başvurulara devam etmelisiniz. Bon courage !
